Kuchnia spiska posiada swoją specyfikę, może poszczycić się oryginalnością, prostotą wykonania i wspaniałymi walorami smakowymi i zapachowymi.

W dobie rozwoju sieci barów z szybko przyrządzonym jedzeniem, koniecznie trzeba promować tradycyjną polską i regionalną kuchnię, by ocalić to, co jeszcze można ocalić. Odkryjmy na nowa smak swojskich zup! Któż nie tęskni do swojskiego chleba, wypieczonego w piecu chlebowym, chrupiącego i pachnącego, wyrabianego w drewnianej dzieży....

Póki mamy zdrową, nie zmodyfikowaną żywność, podajmy ją w naszej kuchni, wykorzystajmy to, że mamy wśród naszych babć i mam prawdziwe mistrzynie sztuki kulinarnej, które potrafią przyrządzać tradycyjne potrawy i wypiekać cukiernicze wspaniałości – upowszechnijmy ich przepisy!

Wśród mieszkanek Spisza przetrwały przepisy na zupy, ciasta, dania świąteczne. Są to dania proste, łatwe do wykonania, przygotowywana zwykle z produktów domowej roboty, wyhodowanych we własnym gospodarstwie. Dzięki temu są zdrowe, smaczne i oryginalne.

Prezentowane tu przepisy kuchni spiskiej stanowią zbiór 27 receptur wykonania potraw regionalnych Spisza. Zarówno składniki jak i sposób wykonania podano w gwarze regionalnej. Zebrały te przepisy  i opracowały dziewczynki pod kierunkiem Moniki Milaniak z kl. II c, jako jedno z działań projektu „Bogactwa po naszych przodkach” w programie „Równać szanse 2005”.

Historia receptur na kulinarne specjały wiąże się z tradycją i religią danego regionu jak również z kulinarnymi upodobaniami oraz możliwościami finansowymi jego mieszkańców. Tak też na Spiszu gotowano potrawy proste, z własnych produktów. W związku ze świętami religijnymi pojawiły się specyficzne potrawy świąteczne, jak na przykład na Wielkanoc, skromne, postne w  Wielkim Poście, a jeszcze inne na Boże Narodzenie.

Obecnie znacznie zmieniły się technologie i metody sporządzania potraw. Do kuchni wkroczyła nowoczesność, pojawiły się nowe produkty i półprodukty, nowe naczynia i nowe źródła energii. Wszystkie te zmiany oszczędzają czas, co nie jest równoznaczne, że są dobre i zachowują dobry smak przygotowywanych dań. Dlatego warto było odkryć na nowo tradycyjną swojską kuchnię.

Czy dzisiaj możliwe jest zachowanie dawnej tradycji kulinarnej? Niniejszy zbiór jest tego potwierdzeniem. Można a nawet trzeba te przepisy odkryć i wprowadzać w życie, aby zdrowo żyć i doświadczać rozkoszy podniebienia.

Opracowała: Józefa Żołądek 

Śpiskie Smaki

W smakach ziemi spiskiej można się zakochać. To kuchnia smaczna i prosta. Pragniemy przybliżyć ją Państwu, by ocalić od zapomnienia prawdziwe kulinarne perełki. Jest to zbiór zaledwie części historii w dziedzinie sztuki kulinarnej, którą chcielibyśmy przekazać Państwu w jednym egzemplarzu.

Juha, baranina, fizoły ze śliwkami, sałata na kwaśnym mlyku, randula, chytre mjyso, kiska grulano, bufty, rogi, derkliki ….. przygotowywane z dziada pradziada w domowym zaciszu zabiorą Państwa w kulinarna podróż po smakach Spisza, po lokalnych potrawach przyrządzanych z produktów dostępnych – zbóż, ziemniaków, gospodarskich mięs, darów lasu oraz warzyw i ziół rosnących w przydomowych ogródkach.

Chcemy odświeżyć stare przepisy i wrócić do tradycyjnych smaków, bo dobro kulturowe wyrażane przez kuchnię to nasze dziedzictwo. Dlatego z wielką przyjemnością prezentujemy album kucharski przedstawiający dziedzictwo kulinarne ziemi spiskiej. To pierwsza tego typu publikacja na naszym terenie, a potrawy w niej zamieszczone są dziełem gospodyń – członkiń Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych „SPISZ się na medal”.

Niniejsza publikacja powstała jako zwieńczenie warsztatów kulinarnych zrealizowanych przez Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych „SPISZ się na medal”  w ramach projektu pt. „Smaki z regionu Spisza” przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego ze środków otwartego konkursu ofert pn. „Małopolska Gościnna – IV edycja”.

Oracował: Zarząd  Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych "SPISZ się na medal”